Otwarcie nowego dworca autobusowego w Lublinie: Nowe horyzonty dla miasta

Otwarcie po trzech latach budowy dworca autobusowego w Lublinie stało się ważnym wydarzeniem dla miasta. Zlokalizowany naprzeciwko Dworca Głównego PKP w Lublinie, pomiędzy ulicami Dworcową, Gazową i Młyńską, nowy obiekt zastąpił modernistyczny budynek dworca autobusowego z lat 70. ubiegłego wieku, który znajdował się przy ulicy Tysiąclecia. Budowa nowego dworca rozpoczęła się w styczniu 2021 roku i pomimo wielomiesięcznych opóźnień została ukończona 20 października 2023 roku.

Dwa nadziemne piętra nowego budynku harmonijnie wpisują się w kontekst architektoniczny, nie dominując wysokości otaczających budynków. Całkowita powierzchnia stacji, wliczając dach i jeden poziom podziemny, wynosi 18 000 m². Piętro podziemne zawiera parking na 175 miejsc, a obok stacji znajdują się trzy rzędy zadaszonych peronów dla podróżnych o powierzchni 19 000 m² wraz z placami manewrowymi. Całkowity koszt projektu wyniósł prawie 340 mln zł, z czego 194 mln zł stanowiło dofinansowanie z funduszy europejskich.

Historia budowy

Teren na którym obecnie znajduje się Dworzec Metropolitalny w Lublinie ma bogatą historię. W latach 1879-1882 wybudowano tu miejską stację gazową. W latach 1925-1928 została ona przebudowana, a w latach 70. była wyburzona pod budowę Południowego Dworca Autobusowego.

Dworzec południowy był rozwiązaniem tymczasowym. W 1977 roku odbył się konkurs na projekt architektoniczny połączonego dworca autobusowego i kolejowego. Architekci z Wrocławia wygrali konkurs z budynkiem w kształcie litery „L”. Przejścia podziemne miały zapewnić bezpośrednie połączenie między peronami kolejowymi i autobusowymi. Jednak z powodu problemów finansowych projekt ten nie został zrealizowany. W latach 90. PKP wycofało się z projektu, wówczas władze PKS stwierdziły, że nie mają środków na jego realizację.

Na początku 2017 roku Gmina Lublin zleciła zaprojektowanie dworca i związanej z nim infrastruktury. Wymagania stawiane projektantom obejmowały m.in. łączną powierzchnię budynku dworca do 2000 m², dostępność miejsc siedzących w poczekalniach (ok. 250-300) oraz liczbę peronów odjazdowych dla autobusów (ok. 70 dla linii regionalnych i miejskich). Planowano również zmianę układu drogowego, budowę pierścienia transportu publicznego, parkingów Park and Ride i Kiss and Ride, krótkoterminowych miejsc parkingowych (do 15 minut) oraz parkingów dla innych pojazdów. Budowa miała trwać 30 miesięcy i rozpocząć się w 2019 roku.

W grudniu 2020 r. podpisano umowę na budowę stacji i zmiany w sieci drogowej. Zakończenie budowy planowano na 29 lipca 2022 r., a całkowity koszt projektu miał wynieść około 300 mln zł. Termin zakończenia został jednak przesunięty na 28 lutego 2023 roku. W listopadzie 2022 r., kiedy wykonano 77% prac, pojawiły się wątpliwości co do możliwości zakończenia prac w terminie. Wykonawca wystąpił o przedłużenie terminu do końca 2023 roku. Władze miasta zgodziły się na krótsze przedłużenie do 15 maja 2023 r., ale ostatecznie ustaliły nową datę na 20 października 2023 r. Koszt projektu wzrósł do 389 mln zł. Powodem opóźnienia było m.in. odkrycie pozostałości miejskiej gazowni, wpływ rosyjskiej agresji przeciwko Ukrainie na branżę budowlaną oraz błędy projektowe. Zakończenie budowy pod koniec 2023 roku oznaczało, że obiekt zostanie oddany do użytku dopiero na początku 2024 roku. Podczas budowy zmieniono również projekt stacji, zmniejszając liczbę peronów odjazdowych z 70 do 43.

W dniu 8 stycznia 2024 r. transport publiczny zaczął korzystać z infrastruktury nowego dworca. Przeniesienie wszystkich operacji przewoźników ze starego dworca autobusowego na Podzamczu potrwa kilka miesięcy.

Architektura

Głównym zadaniem nowego Dworca Metropolitalnego w Lublinie jest odciążenie infrastruktury miasta od nadmiernego ruchu samochodowego. Stacja powinna obsługiwać transport krajowy, lokalny i regionalny, skrócić czas podróży, zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych i zwiększyć przepustowość ulic.

Projekt dworca został zaprezentowany w 2018 roku. 

Budynek składa się z dwóch pięter i ma publiczny „zielony dach”. Perony również pokryte są dachem. Pomieszczenia są oddzielone od hali dworca szklanymi ścianami, co tworzy efekt „budynku w budynku”. Taka konstrukcja pomaga zmniejszyć zużycie energii.

Do ogrzewania stacji wykorzystywane są gruntowe pompy ciepła, a na dachach przystanków autobusowych zainstalowano panele fotowoltaiczne. Rozwiązania te mają na celu osiągnięcie pełnej niezależności energetycznej budynku.

Na dachu dworca architekci zaprojektowali ogólnodostępny zielony dach, który wraz z otaczającą go roślinnością ogranicza powstawanie tzw. wysp ciepła.Obiekt gromadzi i wykorzystuje deszczówkę – piony kanalizacji deszczowej umieszczone są w kielichowych podporach stropu. Kostki antysmogowe na chodnikach pomagają oczyścić powietrze wokół stacji.

Dzięki takim innowacjom dworzec nie tylko spełnia nowoczesne standardy środowiskowe, ale także poprawia jakość życia mieszkańców i gości miasta.

Dworzec Lublin w liczbach

Koszt inwestycji: Całkowity koszt projektu, wraz z przebudową układu drogowego wokół nowego dworca, to 340 mln zł. Początkowo koszt projektu szacowano na 237 mln zł. Dofinansowanie z UE wyniosło prawie 194 mln zł.

Taryfy dla przewoźników: Koszt postoju pojazdu na stacji dla przewoźników wynosi 1 zł. Taryfa ta obowiązuje do końca sierpnia, po czym wzrośnie do 2 zł.

Elementy dekoracyjne: 22 ozdobne filary przypominające gałęzie drzew podtrzymują dach budynku. Zostały one wyprodukowane w zakładzie Grant w Ostrowcu Świętokrzyskim.

Waga dachu: Dach dworca waży 1500 ton.

Parking: W podziemnej kondygnacji znajdują się 174 miejsca parkingowe.

Transport publiczny: Nowy dworzec jest obsługiwany przez 12 linii transportu publicznego.

Powierzchnia użytkowa: Powierzchnia użytkowa budynku stacji wynosi 18 000 metrów kwadratowych.

Opóźnienie budowy: Prace budowlane opóźniły się o 15 miesięcy.

Neony: Produkcja i montaż neonu z napisem „Dworzec Lublin” kosztowały 141 tys. zł.

Architektura krajobrazu: Podczas realizacji projektu posadzono 31 tys. krzewów, pnączy, bylin i traw ozdobnych.

Ścieżki rowerowe: Wokół dworca powstało około 1300 metrów ścieżek rowerowych.

Stanowiska autobusowe: Nowa stacja posiada 53 parkingi dla transportu regionalnego, międzymiastowego i międzynarodowego.

Dworzec Metropolitalny w Lublinie nie tylko poprawia infrastrukturę transportową miasta, ale jest również ważnym elementem rozwoju urbanistycznego, zapewniając pasażerom komfort i wydajność.