Dworek Wincentego Pola
Lublin – miasto rodzinne wielu wybitnych ludzi. Jednym z nich był Wincenty Pol – poeta, etnograf i geograf. Syn niemieckiego oficera i spolonizowanej Francuzki, był prawdziwym patriotą Polski i polskiego narodu.
Po trzecim rozbiorze Polski Lublin znalazł się w rękach monarchii austriackiej. Ojciec Wincentego pracował jako doradca szlacheckiego sądu w Lublinie. Po narodzinach syna i wojnach napoleońskich cała rodzina przeniosła się do Lwowa, gdzie otrzymała tytuł szlachecki i nazwisko Pol von Pollenburg.
Wincenty ukończył gimnazjum lwowskie i kolegium jezuickie w Tarnopolu, po czym rozpoczął studia na Uniwersytecie Lwowskim. Po ukończeniu wydziału filozofii młody uczony zaczął wykładać na Uniwersytecie Wileńskim.
Po wybuchu Powstania Listopadowego w 1831 roku Wincenty aktywnie w nim uczestniczył, a później pomagał powstańcom w ucieczce z Imperium Rosyjskiego. Po powrocie do Galicji stał się członkiem patriotycznego ruchu Ksawerego Krasińskiego.
W 1833 roku poeta podróżował po Wołyniu, Podolu i Naddnieprzu, po czym musiał ukrywać się przed represjami w Zakopanem. Tam narodziło się jego zainteresowanie górami i ich mieszkańcami. Później wielokrotnie organizował ekspedycje, podczas których zbierał pieśni, bajki i podania chłopskie, opisywał ich życie codzienne i obyczaje. To właśnie spod jego pióra wyszły liczne tłumaczenia ukraińskich pieśni ludowych na język polski i niemiecki.
W latach 1849-1853 kierował drugą na świecie katedrą geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z powodu swojej nielojalności wobec władz zaborczych został zmuszony do opuszczenia stanowiska, a jego katedra została zlikwidowana. Jednak w tym czasie Wincenty Pol położył podwaliny pod współczesne rozumienie i badanie geografii.
Po śmierci żony poeta osiedlił się we Lwowie, a w 1867 roku powrócił do Krakowa. Tam, mimo ślepoty, nadal aktywnie uczestniczył w życiu naukowym miasta. W 1868 roku wygłosił referat, w którym dowodził, że Polska jest niepodległym krajem, który może funkcjonować bez Rosji i Niemiec.
Wincenty Pol zmarł 2 grudnia 1872 roku. W tym samym roku został członkiem Akademii Umiejętności.
Historię życia Wincentego Pola można szczegółowo poznać w jego muzeum biograficznym w Lublinie. Znajduje się ono w domu, w którym poeta przyszedł na świat.
Dworek na Firlejowszczyźnie został zakupiony w 1804 roku przez ojca przyszłego uczonego. Po przeprowadzce do Lwowa majątek wielokrotnie zmieniał właścicieli, aż do 1860 roku. Wówczas mieszkańcy miasta wykupili posiadłość od Wilhelma Wilsona z zamiarem przekazania jej Wincentemu Polowi. Jednak władze carskie nie pozwoliły na taki rozwój wydarzeń, więc dwór otrzymała córka poety – Julia Pol von Pollenburg.
Z czasem budynek przeszedł na własność państwa. W latach 80. XIX wieku wystawiono go na aukcję, jednak nowy właściciel znalazł się dopiero po dziesięciu latach. Została nim fabryka „Firlej”.
Podczas wojny budynek przechodził w ręce różnych spółek i przedsiębiorstw. W 1945 roku teren dworku stał się częścią Lubelskiej Fabryki Wag.
W 1969 roku budynek został rozebrany i przeniesiony na obecne miejsce. Miał stać się siedzibą dyrekcji Muzeum Wsi Lubelskiej, jednak w 1972 roku rozpoczęło w nim działalność muzeum biograficzne Wincentego Pola.
Do dziś dwór pełni funkcję muzeum i zaprasza wszystkich chętnych pod adresem ul. Kalinowszczyzna 13.
Zdjęcie: fotopolska.eu
Artykuł przygotowano na podstawie materiałów Ośrodka „Brama Grodzka - Teatr NN”.
Komentarz