Artykuł Dowódcy Sił Zbrojnych Ukrainy generała Walerija Załużnego: "O nowoczesnym projektowaniu operacji wojskowych w wojnie rosyjsko-ukraińskiej: w walce o inicjatywę"

Wyraził swoją wizję istotnych zmian w podejściu do działań wojennych. 

Jestem przekonany, że aby pokonać wroga, musimy być bardziej mobilni pod względem taktyki i środków. Musimy wykorzystać nasze unikalne doświadczenie w prowadzeniu wojny i szukać nowych możliwości i sposobów na zdobycie przewagi. 

W tym kontekście technologia ma niewątpliwą przewagę nad tradycją. Pozwalają nam zwiększyć liczbę bezkontaktowych operacji bojowych, a w rezultacie zmniejszyć poziom strat.

Jestem przekonany, że przyszłość należy do najnowszych technologii, które umożliwią Siłom Zbrojnym Ukrainy prowadzenie skutecznych operacji. Jest to coś, nad czym w Sztabie Generalnym pracujemy od dłuższego czasu, aby radykalnie zmienić podejście strategiczne, samą filozofię szkolenia oraz podejmowanie decyzji wojskowych i politycznych.

W tym artykule nakreśliłem również główne zadania Sił Obronnych Ukrainy na 2024 rok.

Prawie osiemdziesiąt lat dzieli nas od ostatnich bitew II wojny światowej, które stały się podstawą strategicznej wizji wojen końca XX i początku XXI wieku.

Pomimo szybkiego rozwoju broni i sprzętu wojskowego, a mianowicie: samolotów, pocisków rakietowych i statków kosmicznych, a także rozwoju komunikacji i WRE (walka radioelektroniczna), strategią zwycięstwa było zniszczenie wroga i zdobycie lub wyzwolenie terytorium. Formy i metody, za pomocą których zostało to osiągnięte, bezpośrednio zależały od poziomu rozwoju używanej broni i sprzętu wojskowego.

Oczywiście znajomość podstaw strategii, sztuki operacyjnej i taktyki powinna towarzyszyć rozwojowi kariery specjalistów wojskowych i służyć rozwiązaniu dwóch głównych zadań.

Pierwsze z nich jest prawdopodobnie drugorzędne. Polega ono na bezpośrednim przygotowaniu dowódcy wojskowego do nadchodzącej wojny z zadaniem przewidzenia sytuacji wojennej, która będzie istnieć na początku działań wojennych. To właśnie to niezwykle trudne zadanie, jeśli zostanie rozwiązane, pozwala wytrzymać atak i dać godny odpór wrogowi, wykrwawiając jego grupy uderzeniowe, a tym samym zyskując czas na przejęcie inicjatywy. Cały ten proces jest obarczony ogromnym ryzykiem i wątpliwościami, które wynikają z faktu, że istnieje tylko jedna szansa na podjęcie przyzwoitej walki z mniejszymi siłami i ograniczonymi zasobami.

Drugie zadanie, moim zdaniem, jest najważniejsze - ustalenie na czas wymagań wojny, które są związane z rozwojem postępu technologicznego, a co za tym idzie, szybkim rozwojem broni i sprzętu wojskowego, sytuacją polityczną na świecie i w samym kraju, sytuacją gospodarczą itp. Dlatego dla każdej wojny konieczne jest znalezienie własnej unikalnej strategii i logiki, która pozwoli nam znaleźć drogę do zwycięstwa w nowych warunkach.

Mówiąc o naszej własnej specjalnej strategii, nie możemy w żaden sposób odrzucić istniejących doktryn opisujących proces przygotowania i prowadzenia operacji. Musimy tylko zdać sobie sprawę, że będą się one stale zmieniać i wypełniać nową treścią.

Zasady sztuki operacyjnej pozostaną niezmienione.

Tak więc, biorąc pod uwagę dzisiejsze wymagania, naszym najważniejszym zadaniem będzie przyjęcie nowego spojrzenia na formy i metody użycia Sił Obronnych w celu osiągnięcia zwycięstwa.

Głównym powodem zmiany strategii, form i metod użycia wojsk jest oczywiście rozwój broni i sprzętu wojskowego, w szczególności systemów bezzałogowych, których wykorzystanie stało się powszechne i pozwala na realizację szerokiego zakresu zadań, który stale rośnie. Dlatego systemy bezzałogowe, wraz z innymi nowymi rodzajami broni, są być może jedynym narzędziem do wyjścia z wojny pozycyjnej, która z wielu powodów nie jest korzystna dla Ukrainy na czas.

Jednocześnie w obecnej sytuacji istnieje szereg innych czynników, które niewątpliwie wpływają na decyzję o poszukiwaniu nowych form zatrudnienia sił obronnych. Oto niektóre z nich:

• niestabilna sytuacja polityczna wokół Ukrainy, która prowadzi do ograniczenia wsparcia wojskowego;
• wysokie prawdopodobieństwo sprowokowania przez Rosję szeregu konfliktów na wzór Izraela i Jemenu oraz odwrócenia uwagi głównych partnerów od wspierania Ukrainy;
• wyczerpanie zapasów rakiet i amunicji dla artylerii i obrony przeciwlotniczej naszych partnerów ze względu na dużą intensywność działań wojennych w Ukrainie i niemożność ich szybkiej produkcji na tle globalnego niedoboru prochu;
• niewystarczająca skuteczność polityki sankcji, która skutkuje uruchomieniem potencjału przemysłu obronnego w Rosji i jej państwach partnerskich, umożliwiając co najmniej skuteczną pozycyjną wojnę pozycyjną;
• znaczna przewaga przeciwnika w mobilizacji zasobów ludzkich i niezdolność instytucji państwowych na Ukrainie do poprawy obsady sił obronnych bez podejmowania niepopularnych środków;
• niedoskonałość ram prawnych regulujących przemysł obronny w naszym kraju i częściowa monopolizacja tego przemysłu prowadzą do trudności w produkcji krajowej amunicji, a w rezultacie do pogłębienia zależności Ukrainy od dostaw od sojuszników;
• niepewność co do przyszłego charakteru walki zbrojnej na taką skalę, a w rezultacie trudności naszych sojuszników w określeniu priorytetów wsparcia;

Doświadczenie Sił Zbrojnych Ukrainy, zwłaszcza w latach 2022-2023, jest wyjątkowe i nadal pozostaje tylko nasze, dlatego w naszym ciągłym poszukiwaniu drogi do zwycięstwa musimy stale przeglądać dostępne zdolności, które decydują o wyniku wojny i szukać sposobów na uzyskanie przewagi nad wrogiem. Co więcej, kiedy używamy koncepcji wyniku operacji bojowych, rozumiemy warunki, w których wróg odmówi dalszej agresji, a stworzenie takich warunków jest postrzegane jako efektywne wykorzystanie zdolności dostępnych w arsenale Sił Zbrojnych Ukrainy.

W związku z powyższym i zgodnie z warunkami współczesnych działań wojennych, być może główną opcją uzyskania przewagi jest opanowanie całego arsenału stosunkowo tanich, nowoczesnych i niezwykle skutecznych środków, które szybko się rozwijają. To właśnie próba wykorzystania osiągnięć postępu w rozwoju najnowszych technologii pozwoli nam wygrać naukową, techniczną, technologiczną i taktyczną bitwę i doprowadzi nie tylko do bezwarunkowego zwycięstwa, ale także do oszczędności i zachowania zasobów zarówno dla Ukrainy, jak i naszych partnerów.

Potrzeba znacznego zwiększenia możliwości systemów bezzałogowych i innych zaawansowanych systemów technologicznych, aby pozytywnie wpłynąć na przebieg działań wojennych, skłania do poszukiwania nowych form i metod zastosowania, co z kolei z pewnością wpłynie na strukturę zarówno Sił Zbrojnych, jak i innych komponentów ukraińskich sił obronnych.

Zwiększenie wpływu bezzałogowych statków powietrznych i innych zaawansowanych systemów na skuteczność działań bojowych jest możliwe poprzez

• ciągłą poprawę świadomości sytuacyjnej dowódców i zdolność do utrzymywania jej w czasie rzeczywistym na obszarze działania, w dzień i w nocy, w każdych warunkach pogodowych
• całodobowe wsparcie ogniowe i uderzeniowe w czasie rzeczywistym;
• dostarczanie w czasie rzeczywistym informacji wywiadowczych do celów uderzenia;
• przeprowadzanie precyzyjnych uderzeń przeciwko wrogowi i jego celom zarówno na linii frontu, jak i w głębi.

Dlatego konieczne jest stworzenie nowego projektu operacji w oparciu o istniejące możliwości technologiczne, które będą oparte nie tylko na przestrzennych i czasowych wskaźnikach operacji wojskowych (bojowych), ale przede wszystkim na tworzeniu decydujących warunków i osiąganiu odpowiednich efektów, które przyczynią się do osiągnięcia celu operacji.

Opierając się na doświadczeniu wojennym i prognozach rozwoju walki zbrojnej, takimi decydującymi warunkami są

• Osiągnięcie absolutnej przewagi powietrznej, zwłaszcza na wysokościach zapewniających skuteczne uderzenie, rozpoznanie, obserwację i logistykę;
• pozbawienie wroga możliwości prowadzenia działań ofensywnych lub defensywnych;
• zwiększenie mobilności własnych wojsk i całkowite ograniczenie mobilności wojsk przeciwnika;
• bezpieczny dostęp do wyznaczonych granic, przejęcie kontroli nad ważnymi obszarami terenu;
• pozbawienie wroga możliwości przywrócenia utraconej pozycji i zwiększenia wysiłków.

Na pierwszy rzut oka są to absolutnie konserwatywne i klasyczne warunki, których osiągnięciu służą od dawna znane formy i metody. Ale to tylko na pierwszy rzut oka, ponieważ środki ich osiągnięcia już się zmieniły, a stare środki, niestety, są coraz bardziej marzeniem Sił Zbrojnych Ukrainy, a sposoby ich osiągnięcia również się zmieniają.

Zgodnie z ideą tworzenia warunków determinujących, proces ich osiągania będzie oczywiście zapewniony poprzez rozwiązywanie szeregu zadań operacyjnych, a w trakcie rozwiązywania każdego zadania operacyjnego niezbędne efekty będą tworzone dzięki zaangażowanym siłom i środkom. I to one, ze względu na swoją przewagę technologiczną, muszą działać nieszablonowo i zgodnie przynajmniej z obowiązującą doktryną.

Stworzenie niezbędnych efektów niewątpliwie prowadzi do radykalnych zmian w systemie aplikacji. Tak więc, aby spełnić warunki do stworzenia niezbędnych efektów, należy już uznać za odrębne

• operację tworzenia pola cyfrowego;
• operacja kontroli środowiska elektronicznego;
• operacja połączonych uderzeń bezzałogowych i cybernetycznych;
• operacja logistyczna.

Wszystkie te operacje są już opanowane i rozwijane. Są one prowadzone zgodnie z jedną koncepcją i planem, są skoordynowane i wzajemnie powiązane, ale różnią się treścią.

Jeśli chodzi o faktyczne prowadzenie operacji w celu osiągnięcia efektów, prawdopodobnie będą one miały zasadniczo charakter defensywny i ofensywny, ale mogą się różnić pod względem metody ich wykonania:

• operacja mająca na celu zmniejszenie potencjału ekonomicznego wroga;
• operacja całkowitej izolacji i wyczerpania;
• zrobotyzowana operacja poszukiwawczo-uderzeniowa;
• operacja robotyczna mająca na celu opanowanie obszaru kryzysowego;
• operacja psychologiczna z użyciem środków uderzeniowych;
• defensywna technologiczna operacja bezkontaktowa.

Ta lista operacji będzie stale rosła wraz z rozwojem samych środków i, oczywiście, spowoduje zmiany w dokumentach doktrynalnych oraz powstanie zupełnie nowej filozofii szkolenia i operacji bojowych. Pojawienie się nowych niezależnych operacji lub ich połączenie prowadzi do konieczności stworzenia nowej struktury organizacyjnej. Wszystko to będzie możliwe, jeśli instytucje państwowe będą elastycznie i szybko reagować na zmiany.

Tym samym zmienia się charakter i treść klasycznych operacji obronnych, ofensywnych i stabilizacyjnych, których podejście do planowania i prowadzenia było zazwyczaj liniowe i szablonowe. Jednocześnie operacje te zostały zjednoczone co do istoty, w tym w poglądach partnerów. Jednocześnie znana od dawna koncepcja wojny sieciocentrycznej w nowym środowisku, dzięki zaawansowanym technologicznie środkom walki zbrojnej, znajduje swoją interpretację nie poprzez działania wojsk, ale poprzez tworzenie efektów i osiąganie decydujących warunków za pomocą odpowiednich zdolności.

Chciałbym również zauważyć, że oprócz zwiększenia skuteczności operacji bojowych, bezzałogowe statki powietrzne i inne zaawansowane systemy technologiczne mogą rozwiązać szereg kluczowych problemów w organizacji i prowadzeniu operacji bojowych Sił Obronnych Ukrainy:

• zwiększyć stopień bezkontaktowego prowadzenia działań wojennych, a w rezultacie zmniejszyć poziom strat ze względu na możliwość zdalnego sterowania tymi środkami;
• zmniejszyć stopień udziału tradycyjnych środków rażenia w wykonywaniu misji bojowych;
• zapewnienie prowadzenia działań bojowych przy ograniczonym zaangażowaniu ciężkiego sprzętu wojskowego;
• Pomimo braku floty okrętowej, uderzenie zarówno nawodnych, jak i podwodnych sił wroga oraz jego infrastruktury przybrzeżnej niemal na całej głębokości teatru działań na morzu z wysoką skutecznością i minimalnym ryzykiem dla personelu;
• przeprowadzanie zmasowanych ataków z zaskoczenia na krytyczną infrastrukturę i ważne systemy łączności bez użycia kosztownych pocisków rakietowych i załogowych statków powietrznych.

Ta lista zalet jest niekompletna i niewątpliwie ulegnie zmianie, rozszerzając zakres skutecznych zastosowań. Oczywiste jest, że na polu bitwy wróg będzie szukał sposobów obrony i próbował przejąć inicjatywę. Dlatego wraz z rozwojem możliwości systemów uderzeniowych, w tym systemów bezzałogowych, konieczne jest doskonalenie obrony i środków zaradczych. Tak więc, aby opanować nowe formy i metody, Siły Obronne muszą stworzyć całkowicie nowy państwowy system przezbrojenia technologicznego, który będzie obejmował podsystemy dla

• rozwoju i wsparcia naukowego
• produkcji i utrzymania;
• szkolenie personelu i uogólnienie doświadczenia bojowego;
• użycia wojsk (sił)
• elastycznego finansowania;
• logistyka.

Najprawdopodobniej każdy z tych podsystemów będzie wymagał odrębnych badań i rozwoju w przyszłości, ale już teraz można śmiało powiedzieć, że system musi być holistyczny, a jednocześnie elastyczny pod względem podmiotów, które mogą być zaangażowane, a także pod względem finansowania i zmian w produkcji.

Niewątpliwie wszystko to zajmie trochę czasu, ale czas jest najważniejszy.

Biorąc pod uwagę istniejący system aplikacji, znalezione rozwiązania techniczne i już ustanowiony system zarządzania oraz zdobyte doświadczenie, a także opinie partnerów w obecnym środowisku, stworzenie takiego systemu o wymaganej wielkości produkcji może zająć do pięciu miesięcy. Okres ten wynika z konieczności stworzenia odpowiednich struktur organizacyjnych i ich obsadzenia, przeszkolenia personelu, zapewnienia zasobów, stworzenia niezbędnej infrastruktury, logistyki i opracowania ram doktrynalnych.

Mając to na uwadze, w 2024 r. musimy skoncentrować nasze wysiłki na

• stworzeniu systemu wyposażenia Sił Obronnych w nowoczesny sprzęt;
• wprowadzeniu nowej filozofii przygotowania i prowadzenia operacji wojskowych, uwzględniającej ograniczenia;
• w rezultacie, aby pozyskać nowe zdolności do prowadzenia działań wojennych w jak najkrótszym czasie.

W ten sposób mówimy, że w dzisiejszym środowisku Siły Zbrojne Ukrainy, wraz z innymi komponentami sił obronnych państwa, mają możliwości, które pozwalają nie tylko zniszczyć wroga, ale także zapewnić istnienie samego państwa. Dlatego konieczne jest wykorzystanie możliwości, jakie dają nowe warunki wojny, aby zmaksymalizować akumulację najnowszego potencjału bojowego, który pozwoli nam zadać maksymalne obrażenia wrogowi przy mniejszych zasobach, powstrzymać agresję i chronić Ukrainę przed nią w przyszłości.